ZiyoNET › Ta‘lim muassasalari › Mutaxassisliklar katalogi

Ganch bo‘yicha usta-rassom

Kasb ta‘rifi	Ganch bo‘yicha usta-rassom – loy yoki kеramikadan buyum yasovchi ustadir. Umuman olganda loy bu o’zbekcha atama, keramika esa yunoncha so’z bo’lib, “keramos” aynan shu - loy ma’mnosini bildiradi. Turli tarkibdagi yoqish tuzimiga ko’ra va loyning tarkibiy hususiyatlari ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlari, terrakota va boshqalar keramika atamasini anglanadi.
Kasb tarixi	Eng birinchi ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlari eramizdan avvalgi davrlarda qo’lda yasalgan va noto’gri shaklda bo’lgan. Keyinchalik esa ganch bo‘yicha usta-rassom uskunasidan foydalangan holda yasaldan to’g’ri shakldagi idishlar uchraydi. Ushbu buyumlarning aniq qaysi vaqtda yaratilgani aniqmas, ammo Ieremiyada (18.3): “ganch bo‘yicha usta-rassom uyida qadam bosgandim, u esa ganch bo‘yicha usta-rassom uskunasida ishlayotgan edi” Osiyo xalqaridan xitoyliklar eramizdan avvalgi 2000 yil ilgari nafaqat loydan yasalga idishlarni, balki chinni idishlarni ham yasaganlar, bu esa ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlari eng avval Xitoyda ancha vaqt ilgari tarkib topganidan dalildir. Har bir xalqning ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlarini ko’rganda uning ishlab chiqarish ravnaqining qay darajada ekanligini ko’rish mumkin. Misol uchun Markaziy Afrikadagi ma’lum qabilalarning xalqlari XX asrning boshlarida qo’lda yasagan tuvaklarni quyoshda quritganlar, so’ngra tuvakni ichi va ustiga somon solib olovda yoqib pishirganlar. VIII asrgacha Yevropada ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlarini ishlab chiqarish past darajada edi, uning rivojida Ispaniyaning mavrlari turtki bo’lishgan. Devorni suvoqlash uchun mo’ljallangan sirlangan plitalar tayyorlangan va huddi shunday yerga yotqilizgan ko’k yoki to’q jigarrangdagi plitalar Grenada, Algamb, Alkasar va shu kabi shaharlarda uchraydi. XIII va XV asr ganch bo‘yicha usta-rassomchilikning eng gullagan davrini o’z ichiga oladi, ayni shu davrda Italiyada mayolika ixtiro qilingandan so’ng ganch bo‘yicha usta-rassom sohasi ancha rivojlandi.
Faoliyat turlari	Ganch bo‘yicha usta-rassom buyumlarini ishlab chiqarish texnologiyasi o’z ichiga uch asosiy sinflarni oladi: • Qurilish g’ishtlarini ishlab chiqarish; • Turli xildagi bo’rtib ishlangan bezaklar ega bo’lgan loy yoki tosh idishlarni ishlab chiqarish (o’tga chidamli g’ishtlar, retortlar, kafellar, trubalar va shunga o’xshash buyumlar); • Uyda ishlatishga mo’ljallangan, nafis ishlangan fayansga oid va chinni buyumlarni ishlab chiqarish.
Ish joylari	Ganch bo'yicha usta-rassom keramikadan buyum ishlab chiqaruvchi sexlarda ishlaydi. Uning ish faoliyati og'ir mehnatni talab etadi. U aniq belgilangan tartibdagi ish soatida ishlaydi.
Mutaxassislikka qaratilgan malakalar	Ganch bo‘yicha usta-rassom: turli loy massasining tarkibi va hususiyatini, texnik jarayonni obdon bilishi, ganch bo‘yicha usta-rassom uskunasida buyum yasashni usul va texnikasini, ganch bo‘yicha usta-rassom pechiga mahsulotni kiritish usullarini, kompozitsiyani asosining tarixini bilishi kerak. Ganch bo‘yicha usta-rassom kasbini kasb-xunar kollejalrida o’rganish mumkin.
Mutaxassislik yo‘nalishning shifri	3211203