| Касб таърифи | Қадимги юнанлар «oiconomia» сўзини хўжаликни бошқариш маъносида қўллашган (oicos —уй хўжалиги ва — nomas қонун). Ушбу атамани ўта кучли рўзғор бошқарув атамаси асосида, назария ва амалиётда қўллаш мумкин. Иқтисодчи — бу ташкилотнинг иқтисодий ҳолатини вужудга келтирувчи касб бўлиб, унинг вазифаси ишлаб чиқариш юқори даражали натижакорлиги ҳамда фойдалилигига қаратилган, бинобарин, ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг сифати ва янги маҳсулот турларини ўрганиб чиқиши, моддий, меҳнатий ҳамда иқтисодий ресурслардан энг қулай усулда фойдаланишда юқори натижаларга эришиши лозим. |
|---|
| Касб тарихи | Илк иқтисодчиларни Қадимги Юнонистондаёқ учратиш мумкин. Бу ҳақда Афлотун (эр. авв. 382-322 йй.) аввал “Топика”, кейин “Сиёсат” трактатасида инсоннинг ишлаб чиқариш жараёнлари ҳақидаги саволларда тўхталиб ўтган. Ксенофонт (эр. авв.431-355 йй.) ўзининг “Иқтисод” ишида афинанинг иқтисоди ҳақида батафсил тавсифларни кўриш мумкин. Бироқ шарқ олимларининг тадқиқотларига кўра “дунёдаги биринчи иқтисодчи” император Чандрагуптанинг маслаҳатчиси (тахминан эр. авв.350-283 йй.) — Чаканья бўлган.
Маърифат даврининг буюк илк назариячилар- иқтисодчичи, “Савдо-сотиқ ҳақидаги очерк” муаллифи ирландиялик Ричард Кантильон (1680-1734) ҳисобланади. Лекин замонавий иқтисод назарияси асосчиси шотландиялик назариячи Адам Смит (1723—1790) саналади. Адам Смит, Давид Рикардо (1772—1823) ва Томас Роберт Мальтуслар (1711—1776) сиёсий иқтисод классиклари сирасига киритилган. Ушбу даврнинг бошқа иқтисодчилари сирасига Джон Стюарт Миль (1806—1873), Жан Батист Сэя (1767—1832), Карл Маркс (1818—1883), Фредерик Бастиларни (1801—1850) қўшиш мумкин.
ХХ асрда иқтисодий назария, асосан, Эйгена фон Бём-Баверка (1851—1914) ва Карла Менгера (1840—1921) австрияликлар ҳаракатига кўра ривожланган, замонавий макроиқтисод асосчисилари британиялик Жон Мейнард Кейнс (1883—1946), америкалик Ирвинг Фишер, Жеймс Тобин, Милтон Фридманлардир.
XXI аср машҳур иқтисодчиларидан, 2008 йил иқтисод йўналишида Нобель мукофоти совриндори, бутун жаҳон банкининг собиқ бош иқтисодчиси, Пол Кругманни, шунингдек, 2001 йил Нобель мукофоти совриндори Жозеф Стиглицни, БМТ собиқ иқтисодчи маслаҳатчиси ва “шок терапияси” концепцияси муаллифи Жеффри Сакс, АҚШдаги ФЗТ (фидерал захира тизими) бошлиғи Бен Бернанкани санаб ўтиш мумкин. |
|---|
| Фаолият турлари | Иқтисодчиларнинг энг кенг тарқалган турлари.
Режалаштириш бўйича иқтисодчи. Молиявий ривожланиш стратегияси учун жавобгардир. У компаниянинг ривожланиш векторини бозор шароитлари ва эҳтиёжларига қараб белгилайди.
Меҳнат иқтисодчиси. Молия ва ходимлар билан боғлиқ барча нарсалар учун жавобгардир. У меҳнат унумдорлигини ҳисоблаши, бонуслар ва бонусларни ҳисоблаш тизимини ташкил қилиши, иш ҳақи миқдорини назорат қилиши ва мотивация тизимларида ишлаши мумкин.
Иқтисодчи менежер. Бу бошқарув ихтисослиги. Иқтисодчи менежер бизнес жараёнлари учун жавобгардир ва уларни бошқаради. У маълумот тўплайди, таҳлил қилади, режалар тузади ва уларнинг бажарилишини назорат қилади.
Иқтисодчи-таҳлилчи. Хатарларни таҳлил қилиш ва молиявий лойиҳаларда хатоларни топиш учун жавобгардир. У жараёнлар ва лойиҳалар тўғрисидаги маълумотларни тўплайди, тузади ва таҳлил қилади, хатоларни топади ва тавсифлайди ва уларни қандай тузатиш бўйича тавсиялар беради, топилган хавфларни камайтириш йўлларини излайди.
Молиячи иқтисодчи. Молиячи молиявий операцияларни амалга ошириш, пул оқимларини тақсимлаш ва айланма маблағларни инвестициялаш учун жавобгардир. Иқтисодчи-Молиячи-компаниялар ва активлар қийматини баҳолайдиган, инвестиция салоҳиятини аниқлайдиган, активларни тақсимлайдиган кўп тармоқли мутахассис. |
|---|
| Иш жойлари | Барча ташкилот ва корхоналар. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Иқтисодчилар катта ҳажмдаги маълумотни таҳлил қилиш, диққатни бир жойга жамлай олиш, кучли хотира, ташкилий ишлар қобилияти, киришимлилик ва сабр каби жиҳатларга эга бўлиши лозим. |
|---|
| Мутахассислик йўналишнинг шифри | 1234567 |
|---|
