ZiyoNET › Таълим муассасалари › Мутахассисликлар каталоги

Стоматолог-ортопед

Касб таърифи	Стоматолог-ортопед – тишларни протезлаш (ясамалаш) бўйича мутахассис саналади. Қисқартмаси – протезлаш. Стоматолог–ортопед тишларни тўлиқ тиклаб беришда, тишлар қаторини шаклини ўзгармасликка, шунингдек, касаллик ривожланишининг олдини олишга хизмат кўрсатади.
Касб тарихи	Стоматолог касби узоқ ўтмишга бориб тақалади. Чунки тиш муаммоси одамзод туғилибдики уни таъқиб қилиб келган. Қадимги Хитой қайдномалари ҳам буни тасдиқлайди. Лекин тиш касаллиги ва уни даволашга қаратилган маълумотларни юнон қайдномаларида кўриш мумкин. Тиш муаммоларини ўрганишда Гиппократ ҳам узоқ вақт бош қотирган. Шарқда араблар ҳам тиш даволаш билан жиддий шуғулланишган, шунга қарамай, XV аср бошларида Оврупода стоматология фани ривожланишни бошлаган. Маълумки, тиббиёт соҳасига буюк ҳисса қўшган олим французлик шифокор Пьер Фошар ҳисобланади. Унинг биринчи иши денгизчиларни даволаган, кейинчалик ўзига бўлган билим-кўникмаларни ўзига мужассам этиб, ўзининг устахонасини такомиллаштирган ва кўпгина фойдали нарсаларни ихтиро қилган. Пьер Фошар стоматолог ўриндиғи, ясама тишлар усулларини илк бор ўйлаб топган ва илдиз каналларини пломбалашни мустақил ўрганган. Олимнинг ўзи стоматолия бўйича барча тиш даволаш сирларини ёзган ва китоб ҳолида нашр эттирган. Баъзи мутахассислар фикрича, Пьер Фошарнинг китоби дунёга келгач, стоматология фанига асос солинган десак муболаға бўлмайди. Албатта, бу пайтга келиб тиш даволаш усули замонавий усуллардан анча фарқ қиларди. Оддий тиш пломбалаш беморларнинг азобига айланганди. Тиш огриғи азобига чидолмаган инсонлар бу тиш даволаш оғриғига чидашга мажбур эдилар. У вақтда ҳали анестизия усули бўлмаган, тишларни қўпол мосламаларда ишлов беришар, тиш бўшлиғига иссиқ металл қуйишарди. Шифокорлар беморларга ўтли дамламаларни тавсия этишарди. Бу ҳам ўз навбатида оғриқни камайтиришга ёрдам берарди. Стоматология тарихида музлатиш босқичи, яъни анестезия усулини ўйлаб топилгани бўлди. Ўн саккизинчи асларда илк бор сархуш этадиган газ қўлланилди. Даволанувчини ўриндиққа ўтказиб, чала оксиддан бемор беҳуш бўлмагунча ҳаво беришган. Шундан кейин даволанувчи устидан керакли муолажаларни амалга оширилган. Ўн тўққизинчи аср бошларига келиб стоматология жуда шиддат билан ривожлана бошлади. Янгидан-янги кашфиётлар қила бошлашди, улар тиш даволашнинг жарроҳлик усулларининг янги шаклини яратишди. Нерв томирларини ўлдириш учун мишьяк кимёвий унсуридан фойдаланишни бошлашди, пломбалаш материллари билан бирга тадқиқотлар ўтказишди. Бугунги кунга келиб ҳар бир стоматология хоналари инновацион технологиялар асосида жиҳозланган, бу дегани тиш даволаш ҳеч бир оғриқсиз амалга оширилади, протезлаш усулларининг шундай турлари борки, ҳаттоки тишлари йўқ бўлган беморлар энди табассум қилишдан тортинмайдилар.
Фаолият турлари	Беморларни тиббий кўриги ва текшириш, ташхис қўйиш, даволаш курсини белгилаш ва ўтказишда жарроҳлик усули, муолажа усули, бемор аҳволини назорат қилиш ва контроль состояния пациента, ҳужжатларни шакллантириш киради.
Иш жойлари	Стоматология билан боғлиқ бўлган барча йўналишларда: давлат ва хусусий стоматология шифохоналари ва поликлиникаларда , стоматология хоналари мавжуд бўлган ҳарбий госпитал ва даволаш масканларида.
Мутахассисликка қаратилган малакалар	Касбга турига оид: малакали билим ва кўникма, махсус аппаратдан фойдалана билиш. Шахсий сифатлар: кузатувчанлик, масъулиятлик, киришимлилик, асаб мустаҳкамлиги.
Мутахассислик йўналишнинг шифри	3720401